Uitgevonden door Picasso in zijn kubistische periode, tegenwoordig een erkende techniek: collage. Sinds de opkomst van de kunstvorm hebben kunstenaars uit allerlei verschillende stromingen collages gemaakt die een al dan niet scherpe blik werpen op maatschappelijke ontwikkelingen, trends en popcultuur. Vergezel ons op een uitstapje in de wereld van de kunstanalyse, die dieper ingaat op de types en werkingswijzen van de populaire transformatietechniek.
Scherpe blik op de tijdgeest
Collage dankt z’n naam aan de oorspronkelijke knip-en-plak methode, waarbij meerdere kleine afbeeldingen met behulp van lijm (het Franse ‘coller’ betekent ‘plakken’ en ‘kleven’) tot één groot geheel worden samengevoegd. Door te werken met krantenknipsels, foto’s of andere gedrukte materialen uit een bepaalde tijd, is er een directe link met politieke gebeurtenissen, culturele stromingen of economische ontwikkelingen. Alledaagse materialen slaan zo een brug met de werkelijkheid – bestaande beelden uit de ‘echte’ wereld maken het beeld tot een subjectieve, kunstzinnige interpretatie van de realiteit.
De werken van Frank Moth gaan over de problemen van de moderne samenleving. Centraal staan afbeeldingen van mensen die fragmentarisch worden weergegeven. Ontbrekende lichaamsdelen, maar ook afgedekte gezichten zoals in zijn werk “Bloom” symboliseren het innerlijke conflict van individuen die lijken te verdrinken in de anonimiteit van de massa.
Terwijl Frank Moth voornamelijk digitaal te werk gaat, ontstaan Megan Archers collages analoog: met een schaar en oude kranten- of boekenknipsels uit de jaren ‘70 en ‘80 gaat ze aan de slag. Ondanks hun uiteenlopende methoden, staan de werken van beide kunstenaars thematisch gezien juist weer erg dicht bij elkaar. Ook Archers figuren bevinden zich in een disharmonie met hun omgeving, dit keer echter in een tijdelijke toestand. Als millennials verlangen ze naar voorbijgegane tijden waarin technologie en culturele stromingen nog niet zo snel veranderden of binnen enkele maanden verouderd raakten – een nostalgisch verlangen naar duurzaamheid die een gevoel van verlorenheid en een vervormd tijdsbesef met zich meebrengt.
Modieuze uitdrukkingsvormen
Ook op het gebied van mode en trends bewijzen collages zich als geschikte presentatievorm. Gretchen Roehrs prints zijn samenstellingen van digitale modetekeningen en verse groenten en fruit, die in de meeste gevallen dienen als het kledingstuk van de afgebeelde figuur. Fijne vrouwenlichamen zijn gehuld in een artisjokkenjurk of perzikmantel – smaakvol, in alle betekenissen van het woord. Bovendien lijkt de fruitcouture te verwijzen naar een vrij recente tendens in de modewereld: natuurlijkheid. Duurzame materialen en productieprocessen winnen namelijk ook in de modewereld steeds meer terrein.
Ook de collages van Paste in Place leunen sterk op de beeldspraak die we kennen van de catwalk. Als product designer houdt hij zich dagelijks bezig met nieuwe trends en laat hij deze kundig overlopen in zijn werken. Zo ontstaan buitengewone composities van figuren uit de klassieke schilderkunst die zich op Instagram-achtige wijze presenteren in de huidige tijdgeest: denk aan Botticelli's Venus met een coffee to go, het Meisje met de Parel al bellend in bad of Van Gogh himself in een bruincafé.
Popart-puzzel
Alledaags, consumentisme, massamedia, advertenties – sinds de jaren ‘50 verdiepen popart-kunstenaars zich in de verschillende dimensies van de triviale cultuur. Zo ook David Redon, art director en creatief brein achter Ads Libitum, die popiconen en acteurs van nu combineert met advertentiemateriaal uit voorbije tijden. Het resultaat? Popcultuur mashups in vintage kleuren, die Kanye West en co. in een nieuw daglicht zetten.
Surrealistische droomwerelden
Niet alle collages hebben een link met de realiteit, ook droomwerelden en dystopieën zijn een geliefde setting. Fragmenten uit de echte wereld worden uit elkaar gehaald, gecombineerd en vervormd, getransformeerd en samengebracht in atypische proporties. Zo ontstaan surrealistische werelden die de niet-bestaande grenzen van fantasie doorbreken en verbeeldingskracht op de proef stellen.
Volgens die gedachte lijkt bij Mahría Coutinho alles mogelijk: vliegende tapijten dragen kinderen over uitgestrekte berggebieden, flamingo’s spiegelen zich in wolkendekken. Ook Sofia Roods designs aten de wetten van de werkelijkheid ver achter zich. Fantasie-elementen, filmische scenario’s en dierenmotieven worden door de Portugese kunstenares met weelderige boeketten, bomen en bloemen aangevuld, resulterend in werken die doen denken aan spannende kinderdromen.
Duister of in knalkleuren, kritisch of hoopvol: de wereld der collages is net zo afwisselend als diepgaand – en wil door jou ontdekt worden. Laat je inspireren door onze collectie collage designs en vind bijzondere prints voor in jouw interieur.
Tekst: Ina Schulze
Vertaling: Laura Veneklaas